Wirtualna rzeczywistość dla poprawy sprawności pacjentów SPSK Nr 4 w Lublinie

Pacjenci Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie ze schorzeniami neurologicznymi korzystają z procedury terapeutycznej wykorzystującej wirtualną rzeczywistość. To efekt współpracy Kliniki Ortopedii i Rehabilitacji SPSK Nr 4 w Lublinie ze startupem BioMinds Healthcare Sp. z o.o.

We wtorek 26 września odbyło w SPSK Nr 4 się spotkanie, podczas którego zaprezentowano trening w okularach VR. Po ich nałożeniu pacjenci przenoszą się na łąkę pełną motyli, do ukwieconego parku lub wirtualnego domu, gdzie ich zadaniem jest wykonywanie codziennych czynności – otwarcie lodówki i wyciągnięcie z niej konkretnego produktu, dopasowanie butów odpowiednich do warunków atmosferycznych, poukładanie ubrań w szafie czy posegregowanie i wyrzucenie śmieci. Bez potrzeby korzystania z kontrolerów, wykorzystując tylko własne dłonie, wykonują ćwiczenia mające na celu poprawę ich sprawności.

- Jako kierownicy i pracownicy oddziału nieustannie poszukujemy nowoczesnych metod leczenia i rehabilitacji pacjentów. Niedawno zakupiliśmy najlepszej klasy egzoszkielet. Obecnie pracujemy nad wykorzystaniem sztucznej inteligencji w rehabilitacji, w tym nad opracowywaniem ortez z czujnikami, dzięki którym będą one dostosowywały się do poszczególnych pacjentów. Kolejny projekt wykorzystuje wirtualną rzeczywistość. Dzięki niej pacjent przenosi się ze szpitala w inną przestrzeń. Wykonuje w niej powtarzalne zadania, których efekt jest mierzalny. Nie ma potrzeby, aby przez cały czas ćwiczeniom towarzyszył fizjoterapeuta. Okulary dodatkowo wydłużają czas rehabilitacji pacjentów – mówi prof. dr hab. n. med. Tomasz Blicharski, lekarz kierujący Kliniką Ortopedii i Rehabilitacji SPSK Nr 4 w Lublinie.

Prof. Tomasz Blicharski trzymający okulary VR

Prof. Tomasz Blicharski trzymający okulary VR (fot. Łukasz Głaczkowski/SPSK Nr 4 w Lublinie)

Wprowadzenie nowego rozwiązania do szpitala nie byłoby możliwe bez Klastra Lubelska Medycyna, który połączył SPSK Nr 4 w Lublinie ze startupem BioMinds Healthcare Sp. z o.o. Założyciele BioMinds wykorzystują wirtualną rzeczywistość do wspierania terapii osób ze schorzeniami neurologicznymi. Korzystając ze swojego dotychczasowego doświadczenia związanego z medycyną i technologiami oraz z wiedzy neuropsychologów, psychologów, fizjoterapeutów, terapeutów zajęciowych, kulturoznawców i psychotraumatologów, we współpracy z grafikami 3D i programistami opracowali platformę telemedyczną, która w sposób nowoczesny i przejrzysty dla pacjentów wspomaga terapię neurologiczną.

- Potrzeba powstania nowego systemu terapeutycznego wynikała z poczucia niedostatecznej dostępności do specjalistów i wąskiego zakresu narzędzi wykorzystywanych w terapii neurologicznej. Neuropsychologowie, terapeuci zajęciowi czy neurologopedzi w swojej pracy nie mają dostępu do nowoczesnych metod terapeutycznych. W związku z tym powstał pomysł, aby połączyć wirtualną rzeczywistość z elementami terapii neuropsychologicznej, zajęciowej, ruchowej i psychologicznej i stworzyć narzędzie mogące wspomóc pracę różnych specjalistów. Ponadto z okularów można korzystać w sposób intuicyjny, dzięki czemu pacjenci mogą je wykorzystywać w samodzielnej rehabilitacji. Wirtualna rzeczywistość, co zostało już udowodnione naukowo, jest bardzo skuteczna ze względu na pobudzanie różnych sfer poznawczych i emocjonalnych - mówi Elżbieta Włodarska, dyrektorka medyczna i współzałożycielka BioMinds, neuropsycholożka z kilkunastoletnim doświadczeniem pracy klinicznej z osobami chorymi neurologicznie.

Zespół odpowiedzialny za wdrożenie programu wykorzystującego wirtualną rzeczywistość w szpitalu i rehabilitowany pacjent. Od lewej: Marcelina Gębska, prof. Tomasz Blicharski, Krzysztof Bodziony, Elżbieta Włodarska, Damian Tomczuk, Monika Dec (fot. Łukasz Głaczkowski/SPSK Nr 4 w Lublinie).

Trwają badania

Sprawdzenie skuteczności programu terapeutycznego oraz jego odbiór przez pacjentów odbywa się poprzez prowadzenie badań w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr 4 w Lublinie, których wyniki zostaną opublikowane w czasopismach naukowych. Przed rozpoczęciem badań przeprowadzono szkolenia fizjoterapeutów SPSK Nr 4 w Lublinie z pracy z systemem. Aby zwiększyć jego intuicyjność i dostosować go do terapii prowadzonej w klinice, przedstawiciele BioMinds zebrali uwagi pracowników SPSK Nr 4 w Lublinie i wprowadzili zmiany zgodne z ich wskazówkami. Ponadto profesor Tomasz Blicharski rozszerzył potencjalny zakres działania systemu na inne obszary terapeutyczne, aby mogło z niego korzystać większe grono osób hospitalizowanych w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji SPSK Nr 4 w Lublinie.

- Już teraz zauważamy pozytywny wpływ metody na pacjentów. Nie tylko na funkcje ruchowe i poznawcze, ale także na stan psychiczny rehabilitowanych. Wprowadzanie wirtualnej rzeczywistości urozmaica standardowy, oparty na jednostajnie powtarzanych ćwiczeniach fizycznych program zajęć rehabilitacyjnych o elementy przypominające grę komputerową, co dodatkowo motywuje pacjentów i poprawia ich nastrój. Metoda jest dla nich ciekawa i innowacyjna, chętnie z niej korzystają – mówi profesor Uniwersytetu Medycznego dr n. med. Karolina Turżańska z zespołu odpowiedzialnego za prowadzenie badań w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji SPSK Nr 4 w Lublinie.

- Największa korzyść dla pacjenta to fakt, że na chwilę, na czas ćwiczeń, może on zapomnieć o swoim schorzeniu, wykonywać czynności dnia codziennego np. w wirtualnej kuchni. W przyszłości, gdy nauczy się już obsługi okularów VR, może ich używać samodzielnie. Czynności, których się uczy, będzie wykonywał także po opuszczeniu szpitala, w swoim domu, bez konieczności pomocy osób trzecich - mówi Damian Tomczuk, fizjoterapeuta z Kliniki Ortopedii i Rehabilitacji.

– System oparty na wirtualnej rzeczywistości, z którego korzystają pacjenci odpowiada standardom rehabilitacyjnym. Wspiera tradycyjną terapię pacjentów z ciężkimi schorzeniami neurologicznymi. Pacjenci ćwiczą funkcje poznawczą oraz ruchową. Mogą odbywać także treningi relaksacyjne – mówi Elżbieta Włodarska.

Pacjent w okularach VR ćwiczący z fizjoterapeutką

Pacjent Krzysztof Bodziony w okularach VR ćwiczący z fizjoterapeutką Moniką Dec (fot. Łukasz Głaczkowski/SPSK Nr 4 w Lublinie)

- Chociaż jeżdżę na wózku, ćwiczenia w goglach poprawiają moją sprawność. Mój refleks jest lepszy. Muszę się wychylać, odwracać, podnosić różne przedmioty. Świat w okularach jest inny, podobny do gry, może to bardziej motywuje człowieka do ćwiczeń - mówi pan Krzysztof Bodziony, pacjent SPSK Nr 4 w Lublinie korzystający z okularów VR.

Następnym krokiem po potwierdzeniu terapeutycznego wpływu metody wykorzystującej wirtualną rzeczywistość na rehabilitowane osoby będzie uzyskanie certyfikacji dla systemu i dalszy rozwój platformy terapeutycznej. Aby wspomóc jak najszersze grono pacjentów, specjaliści Kliniki Ortopedii i Rehabilitacji SPSK Nr 4 w Lublinie będą dążyli do włączenia metody do obowiązującego programu terapii schorzeń neurologicznych w SPSK Nr 4 w Lublinie oraz w innych ośrodkach.

- Okulary pozwalają pacjentom zmienić dotychczasowe otoczenie. Opuścić łóżko i szpitalne pomieszczenia, wejść do pięknego ogrodu, spacerować po łące w lesie. W rozmowach z nami użytkownicy systemu przyznają, że są zadowoleni z terapii, bo nie czują, że ćwiczą. Odbierają aplikację jak grę. Cieszymy się, że stworzyliśmy przyjazne wirtualne otoczenie odpowiadające procesowi terapeutycznemu – mówi Elżbieta Włodarska.

- Nowoczesna rehabilitacja, którą wprowadziliśmy w naszej Klinice dotyczy przede wszystkim pacjentów z ciężkimi uszkodzeniami neurologicznymi. Wykorzystujemy do tego egzoszkielet i to co razem z panią Elżbietą Włodarską z firmy BioMinds, zaczęliśmy prowadzać w klinice, czyli okulary VR. Specjalne gogle przenoszą pacjenta w inną rzeczywistość, bardziej stymulującą, która umożliwi mu szybszy powrót do zdrowia – mówi prof. dr hab. n. med. Tomasz Blicharski kierujący Kliniką Ortopedii i Rehabilitacji SPSK Nr 4 w Lublinie.

Pacjent w okularach VR ćwiczący z fizjoterapeutką