20 października na całym świecie obchodzony jest Dzień Osteoporozy. Zachęcamy do lektury artykułu na temat tej choroby przygotowanego przez dr n. med. Karolinę Turżańską, specjalistkę z Kliniki Ortopedii i Rehabilitacji SPSK Nr 4.

Osteoporoza – cichy złodziej kości

Osteoporoza to choroba powodująca spadek wytrzymałości mechanicznej kości. Mówiąc prościej, sprawia ona, że kość staje się coraz bardziej krucha i zaczyna łamać się pod wpływem sił, które nie złamałyby zdrowej kości. Takie złamania nazywamy „niskoenergetycznymi”. U pacjentów z osteoporozą mocna zwykle kość udowa może złamać się już po niewielkim upadku z własnej wysokości, a trzony kręgów kręgosłupa zapadają się pod wpływem ciężaru ciała pacjenta.

Osteoporoza rozwija się powoli i aż do pierwszego złamania nie daje objawów - stąd nazywana jest „cichym złodziejem kości”. Podstępny przebieg choroby sprawia, że zwykle dopiero po wystąpieniu złamania jest ona rozpoznawana i leczona. To bardzo zła sytuacja. Już pierwsze złamanie związane z osteoporozą, powoduje wzrost ryzyka kolejnego złamania o prawie 90%. Problem narasta więc lawinowo. Groźne są także następstwa złamań. Złamania niskoenergetyczne, zwłaszcza w obrębie szyjki kości udowej, znacząco zwiększają ryzyko śmierci pacjenta. Znaczna część osób, którym zaś uda się przeżyć, zostaje trwałe zależna od otoczenia, powiększając grono osób niepełnosprawnych.

Postępująca osteoporoza (Źródło: gov.pl) 

Przyczyn rozwoju osteoporozy jest wiele, może do niej prowadzić m.in. unieruchomienie, długotrwałe leczenie lekami sterydowymi oraz niektóre choroby. Jednak najważniejsze i najpowszechniejsze rodzaje osteoporozy to osteoporoza starcza – związana z postępującą z wiekiem utratą zdolności kości do samonaprawy oraz osteoporoza pomenopauzalna.

Hormony płciowe działają ochronnie na tkankę kostną, pobudzając działanie komórek budujących kość i hamując działanie komórek powodujących jej utratę (resorbcję). Dlatego kiedy po menopauzie ustaje ich działanie - utrata kości zaczyna przeważać nad jej odnową. Z każdym rokiem chora osoba traci odsetek masy kości co z czasem prowadzi do zmniejszenia wytrzymałości tkanki kostnej i złamania. Nie u wszystkich kobiet tempo tej utraty jest równe, u jednych proces zachodzi wolniej, u innych szybciej – stąd bardzo ważne jest zidentyfikowanie osób najbardziej narażonych na wystąpienie złamania w przyszłości. Na rozwój osteoporozy narażone są nie tylko kobiety, które menopauzę przebyły w sposób naturalny, ale też te, u których została ona wywołana w sposób sztuczny na skutek operacji czy stosowania leków. Ryzyko osteoporozy wzrasta też u kobiet leczonych sterydami, pijących alkohol, palących papierosy, a także u tych u których osteoporoza, a zwłaszcza złamanie niskoenergetyczne występowało w bliskiej rodzinie.

Osteoporozę można skutecznie leczyć, a nowoczesne leki przeciwosteoporotyczne cechują się wysoką skutecznością zapobiegania złamaniem. Ideałem leczenia jest zapobieganie pierwszemu złamaniu, a jeśli diagnoza została postawiona już po nim – zapobieganie następnym. Dlatego poza profilaktyką w postaci diety z odpowiednią zawartością wapnia, witaminy D, białka oraz zdrowej aktywności fizycznej, bardzo ważne są badania przesiewowe w kierunku jej wczesnego wykrywania.

Diagnostyka osteoporozy polega na wykonaniu badań rentgenowskich oraz badania gęstości kości (DEXA – badanie densytometryczne). Specjalista wyklucza również inne niż osteoporoza przyczyny utraty tkanki kostnej, a w przypadku potwierdzenia rozpoznania osteoporozy – ustala schemat leczenia i wizyt kontrolnych.

Więcej informacji na temat diagnostyki i leczenia osteoporozy mogą Państwo znaleźć tutaj - link.

Artykuł stanowi część kampanii profilaktycznej prowadzonej w ramach projektu: Zdrowe kości do starości - program profilaktyki i leczenia osteoporozy u kobiet w Makroregionie Wschodnim współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020.