Robot da Vinci umożliwia precyzyjne wykonanie skomplikowanych zabiegów chirurgicznych. Jest szczególnie przydatny w operacjach dotyczących trudno dostępnych miejsc organizmu. Za pomocą systemu da Vinci na całym świecie wykonano już 8,5 mln operacji. Specjaliści Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie czynią starania, aby dołączyć do grona lekarzy z kwalifikacjami pracy przy użyciu nowoczesnego robota.

- Rozwiązania da Vinci pozwalają na prawdziwy skok jakościowy w terapii wielu schorzeń. W ginekologii są one wykorzystywane w operacjach usunięcia macicy z powodu raka trzonu macicy oraz w przypadku głęboko naciekającej endometriozy. Są to zabiegi wymagające dużej dokładności preparatyki tkanek. Operacja z użyciem robota jest dużo bardziej precyzyjna niż tradycyjny zabieg chirurgiczny, dzięki niej nie zostają uszkodzone sąsiadujące z operowanym obszarem tkanki, a co za tym idzie, po zabiegu pacjent ma mniejsze dolegliwości bólowe, wymaga przyjmowania mniej leków przeciwbólowych i szybciej wraca do sprawności fizycznej. Jako lekarze specjaliści szpitala chcielibyśmy jak najszybciej zaproponować taki sposób leczenia naszym pacjentom. Dlatego podjęliśmy inicjatywę organizacji szkoleń z zakresu chirurgii robotycznej – tłumaczy dr hab. n. med. Konrad Futyma z Klinicznego Oddziału Ginekologii Operacyjnej.

Szkolenie z obsługi robota da Vinci (Fot. Alina Pospischil)

W praktyce przekłada się to na krótszy okres hospitalizacji i – co za tym idzie – oszczędności na poziomie służby zdrowia. Pacjent operowany z pomocą robota wymaga zużycia mniejszej ilości krwi do transfuzji oraz leków, szybciej zwalnia szpitalne łóżko i wraca do codziennego życia.

Szkolenie w SPSK Nr 4

W SPSK Nr 4 od wtorku do piątku (23-26.11) trwają szkolenia personelu, których celem jest zdobycie umiejętności pracy z nowoczesnym robotem. Biorą w nich udział zespoły Klinicznych Oddziałów: Urologii i Onkologii Urologicznej, Chirurgii Klatki Piersiowej, Kardiochirurgii, Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Leczenia Żywieniowego oraz Ginekologii Operacyjnej. W trakcie szkolenia lekarze oraz instrumentariuszki poznają zasady obsługi technicznej systemu, przygotowania systemu do zabiegu operacyjnego i pracy podczas operacji. Za pomocą wirtualnego symulatora dedykowanego specjalnie do szkoleń oraz fantomu operacyjnego uczestnicy samodzielnie wykonują ćwiczenia począwszy od „dokowania” pacjenta i wprowadzaniu narzędzi do odpowiedniej przestrzeni ciała, skończywszy na operowaniu narzędziami z użyciem nici.

Szkolenie z obsługi robota da Vinci (Fot. Alina Pospischil)

Szkolenie zostało zorganizowane dzięki zaangażowaniu dr hab. n. med. Konrada Futymy z Klinicznego Oddziału Ginekologii Inwazyjnej i Dyrektora Naczelnego SPSK Nr 4 dr n. med. Radosława Starownika.

- Zakres operacji, które można wykonać z asystą robota da Vinci jest bardzo szeroki. W krajach zachodnich jest to już standardowa procedura stosowana w oddziałach urologicznych, ginekologicznych czy chirurgicznych. Dzięki wielu zaletom oraz możliwościom technicznym, jakie posiada robot da Vinci, jego wsparcie co raz powszechniej wykorzystywane jest również w innych specjalnościach. SPSK Nr 4 jest szpitalem wielospecjalistycznym, dysponuje także wykwalifikowaną kadrą medyczną, dzięki czemu zastosowanie technologii robotycznej byłoby możliwe u szerokiej grupy chorych. Wprowadzenie tej nowoczesnej formy leczenia operacyjnego podnosi bezpieczeństwo i jakość zabiegów, co w bezpośredni sposób przekłada się na korzyści odnoszone przez pacjentów. W chwili obecnej nasz szpital poszukuje źródła sfinansowania zakupu systemu da Vinci - mówi Dyrektor Naczelny SPSK Nr 4 dr n. med. Radosław Starownik.

Z wykorzystaniem systemu robotycznego da Vinci przeprowadza się obecnie około 170 typów zabiegów chirurgicznych. W samym roku 2020, pomimo pandemii, na całym świecie przeprowadzono ponad 1,2 mln operacji z wykorzystaniem robota da Vinci. Obecnie w województwie lubelskim tego nowoczesnego systemu nie posiada żaden szpital.

Z jego pomocą można przeprowadzić operacje z zakresu m.in.: chirurgii onkologicznej (wycięcie guza nowotworowego), ginekologii (np. histerektomia – usunięcie macicy), chirurgii ogólnej (np. leczenie chorób pęcherzyka żółciowego, achalazji przełyku, otyłości), chirurgii naczyniowej (np. rewaskularyzacja wieńcowa, czyli poszerzenie i udrożnienie zwężonego naczynia wieńcowego), kardiochirurgii (np. naprawa zastawki dwudzielnej, założenie by-pass'ów), transplantologii (np. pobranie nerki czy wątroby do przeszczepu), proktologii (np. kolektomia – częściowe lub całkowite usunięcie jelita grubego i urologii (np. prostatektomia – wycięcie gruczołu krokowego, cystektomia - wycięcie pęcherza moczowego, nefrektomia, czyli usunięcie nerki).

Pomimo zastosowania zaawansowanej technologii i wsparcia komputerowego, każdy ruch instrumentów jak i każdy krok podczas operacji jest kontrolowany i wykonywany bezpośrednio i wyłącznie przez chirurga. System nie jest programowalny i nie może wykonywać żadnych ruchów autonomicznie. Chirurg pozostaje więc głównym inicjatorem ruchów robota i ponosi pełną odpowiedzialność za przebieg całej operacji. W trakcie zabiegu do jego dyspozycji pozostają asystenci chirurgiczni, instrumentariuszki oraz lekarze anestezjolodzy i pielęgniarki anestezjologiczne, które podczas operacji pracują bezpośrednio przy pacjencie. System wsparcia chirurgicznego da Vinci łączy więc zalety chirurgii otwartej, jak i minimalnie inwazyjnej – z korzyścią dla dobra pacjentów.

Szkolenie z obsługi robota da Vinci (Fot. Alina Pospischil)

Robot da Vinci

System chirurgiczny da Vinci tworzą trzy elementy: konsola chirurga, część robocza i trzeci element zawierający sterowniki zarządzające pracą robota, zaawansowane urządzenie do elektrochirurgii oraz monitor do podglądu pola operacyjnego.

Konsola stanowi miejsce pracy chirurga wykonującego zabieg. Zawiera ona układ optyczny, za pomocą którego chirurg jest w stanie zobaczyć powiększony, trójwymiarowy widok pola operacyjnego z naturalną oceną głębokości zanurzenia narzędzi chirurgicznych oraz możliwością powiększana obrazu aż do identyfikacji poszczególnych tkanek i ich warstw. Tak doskonała wizualizacja umożliwia chirurgom poruszanie delikatnymi tkankami oraz dokonywanie bardzo precyzyjnych nacięć nawet w trudno dostępnych przestrzeniach. Ma to bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo pacjenta i skuteczność operacji.

Część robocza składa się z czterech sterowalnych ramion, które zastępują ręce operatora na stole zabiegowym. Ramionami robota – za pomocą specjalnych manetek – steruje lekarz. Trzy z ramion robota wyposażone są w niewielkich rozmiarów instrumenty chirurgiczne, wprowadzane do ciała pacjenta przez porty laparoskopowe. Dwa naśladują ruchy lewej i prawej ręki chirurga, jednocześnie eliminując niedoskonałości, takie jak drżenia ludzkich rąk. System zapobiega również poślizgom lub nagłym nienaturalnym ruchom instrumentów chirurgicznych, które w operacjach otwartych lub laparoskopowych mogą potencjalnie stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Dzięki niewielkim rozmiarom ramion robota da Vinci możliwe jest operowanie przy minimalnym, zaledwie 1-lub 2-cm nacięciu ciała pacjenta, a tym samym zminimalizowanie uszkodzenia tkanki.

Czwarte ramię to kamera endoskopowa wspierająca oko chirurga i odpowiadająca za przekazywanie trójwymiarowego obrazu z wnętrza ciała operowanego człowieka do konsoli.

Szkolenie z obsługi robota da Vinci (Fot. Alina Pospischil)

Szkolenie z obsługi robota da Vinci (Fot. Alina Pospischil)

Szkolenie z obsługi robota da Vinci (Fot. Alina Pospischil)